Semente

O letargo vexetal mantén a vitalidade intacta. Onde xusto antonte había rebumbio e algarabía de follas verdes, hoxe enmudecen núas as pólas , nun xeito diferente de abrigarse da xeada ou dos ventos do nordés. Onde se agochaban as rulas dos seus predadores, agora amósanse os ósos nús da freba verde que os musculaba ostentosamente.
Malia todo este panorama, aparentemente desolador, a vida continúa fluindo con parsimoniosa e recóndita voluptuosidade leñosa. Protexida de miradas e gardando as formas pero licuándose internamente de xeito permanente.
Así, ó caladiño, todo está listo para unha nova eclosión. Axiña chegará o tempo de volver a vestirse de sensualidade palpable, agromando en cascadas de explosións cromáticas, aínda que arestora pareza que desa vitalidade anterior non queda -nin siquera- a semente.

Foto: Ovarios fértiles dun carballo de Alvidrón (Antas de Ulla)

Xanelas

Chámame poderosamente a atención o pouco orixinais que son, en xeneral, os americanos bautizando os seus inventos.
Vistos, no idioma de Shakespeare, os nomes que lles poñen ós seus produtos mesmo semellan cousas de moitísimo nivel e metodicamente pensadas durante longas tronadas de doctos e ilustres cerebros. Pero cando as espimos da grafía anglosaxona para adornalas coas ricas roupas da nosa lingua, non deixan de parecer simples trivialidades pensadas por integrantes das aulas de infantil de calquera colexio do mundo.
Xa me diredes se non resulta curioso que, no caso de ser galego Bill Gates, puxera á súa marca estrela o nome de Xanelas. Claro que apelidándose "Portas" o realmente estraño é que non inscribise a súa empresa como Telladosoft.

Foto: Proposta de logotipo para Windows. En Frádegas (Antas de Ulla)

Tallada

Foi limpamente esnaquizado polas afiadas cadeas de metal, aguzadas no esmeril da infamia, que penetraban con estrépito circular na codia arrincándolle achas miudiñas -preludio do sámago- para espetarse sin miramentos na cerna. Meneos sutís da espada entaláronse no eixe cardíaco e vertical da madeira ata cortarlle o seu ritmo sinusal. Canto máis fondo, máis berraba o maquinillo satánico, presaxio dun orgasmo febril, agónico e mortífero...
Fendido e sangrante, estalou nun abatemento direccionalmente prefixado bicando o chan mentras arrolaban anacos de sí despedindo o ceo; envolto nunha mistura de fume petroleado e arrecendo a pólas adoecidamente quentes.

Mañán serás puntal, artesa ou racho; pero nunca máis serás carballo.
A maldita motoserra tronzoute como se foses queixo fresco ó que lle segan unha tallada.

Foto: Toradas de leña en Antas de Ulla. Madeira de casta para encastar.

Emoción

Pode semellar paradóxico que, neste día despois, coa resaca doce de ter participado nun acto de exaltación, amor e incluso apoloxía da nosa lingua; mesmo me falten precisamente as palabras para describir a ledicia vivida e compartida con cada persoa que se achegou aos 69 lugares de todo o mundo no que se celebrou o mesmo acto, primeiro de ProLingua de xeito público.
Estar en Melide coas persoas que compartiron o espazo e as palabras onte, se tivera que definilo cun so termo, sin duda, este sería emoción.

Foto: Acto de presentación do libro "55 mentiras sobre a lingua galega" en Melide

Micrófonos

En política é lícito levarse mal coa oposición. Incluso moi mal. De feito case sempre hai reciprocidade no sentimento, así que as liortas entre o executivo e o resto de membros do lexislativo mesmo semella que son tan naturais coma as ganas de comer (ou doutras cousas desexables!).
O que parece que rabuña nas conciencias é o enfurruñamento entre membros da mesma corda, chegando a semellar unha especie de antropofaxia noxenta as pelexas entre iguais.
O certo é que este tipo de fauna ten que alimentarse; e cando teñen fame (léase ansia de poder), tanto lles ten pita coma capón.
Eso sí, alomenos deberían ser algo máis espabilados e, antes de emitir os graznidos propios da inxesta do bolo alimenticio, cerciorarse de que o son propio da deglutición non vai ser recollido pola microfonía circundante. Que os peidos non se expelen unicamente polo remate do intestino gordo...

Foto: Cabárceno. Aguerrido paxaro grande observando a outro gallardo compañeiro.
( Calquer parecido coa ficción é pura realidade)

Voraz

Lucir con arte os encantos en todo intre e lugar é un don innato que somente algúns seres virtuosos posúen. Amosar enerxía na mirada, garbo na pose e dilixencia no ánimo constituen virtudes sumamente aprezadas dende tempos inmemoriais.
E se a tanto galón estilista lle engadimos a talentosa aptitude de ser lizgairo, xa temos medio galiñeiro atento a cada escaravelladura nosa.
Claro que tanto carisma ten que ir acompañado dun atinado dominio da lingua; noutro caso mellor quedar co pico pechadiño ou ficar quedo no poleiro.
Nesta sociedade voraz, non convén amosar nadiña as debilidades e sí enfatizar as fortalezas; para que as ameazas sexan fagocitadas polas oportunidades.

Foto: Galo kiriko de Antas en pose de Capón de Vilalba.

Círculo

Resumindo de xeito un tanto anárquico os obxectivos que se van tentando acadar ao longo das diferentes etapas vitais, en base a un estudo realizado pola Facultade Socioloxía Aplicada da Universidade de Antas (concretamente no Campus de Alvidrón) chégase á conclusión de que estes poderían ser:

Entre catro e cinco anos: non mexarse.

Con 7 anos: lembrar o que fixeches onte. Con 12 aniños ter moitos amigos. Con 18 primaveiras: ter carné de conducir.

Con 20: ter relacións sexuais.

Con 35: ter moitos cartos. Con 50: ter moitísimos cartos.

Con 65: ter relacións sexuais. Con 70: ter carné de conducir. Con 75 ter moitos amigos. Con 80 lembrar o que fixeches onte.

Con 85: non mexarse.

Foto: Cercanía xeracional ou zapatiños dispostos en círculo?

Camuflado

Erguido sobre o seu trono, goberna o val coa mirada recia dos seus lampeóns piramidais. A ramalleira vexetal do oeste salvouno de mil e unha noites de tormentas frenéticas que quixeron arrincarlle as canas das súas tellas.
Pedras con historia encaixan, coa complicidade dos amantes, dende as albardas pasando polos costais ata descansar na base tamén pétrea sostida polas tres cepas, talladas copiformes por un canteiro artista e bebedor.
O valo tórnase máis preto baixo a súa rexia presenza para convertirse en mampostería. Pedras que se abrazan de xeito perpetuo e consentido entalándose nas entrañas da terra que lles proporciona estabilidade.
Encaixado no seu entorno sigue campando, dominando e atraendo a vista do camiñante.

Segue a ser o hórreo que sempre foi. Por máis que hoxe apareza así, camuflado.

Foto: Hórreo camuflado en Padrón

Miañar

Non parece certo que o único Organismo público do mundo encargado de defender a lingua galega (léase a Xunta de Galicia), se poña do outro lado para -nunha fuxida cara adiante- sacar do chapeu outro gato (nin siquera é un coello) e dicirnos que imos miañar en inglés.

Pero o argumento máis caralludo é que seica o fan atendendo a unha maioría silenciosa, que o quere así. Deben ter audífonos de grande alcance para interpretar a eses silentes que, ademáis como non din nada, permiten a quen mangonea facer o que lle peta...Unha escusa con ben pouco miolo para a resistencia desta codia.

Parece mentira que teñamos que confiar nun goberno que, como carta de presentación, empeza meténdolle a tesoira á maior seña de identidade que temos como pobo. Cecais o seguinte paso será adoptar a Marsellesa como himno; todo sexa polo entendemento global...

Foto: E a min que me dis, se estou a piques de andar á xaneira?

Ánimo

Por máis que haxa a quen estas pasadas festividades non resultaran do seu agrado, o certo é que viñan acompañadas de algúns días de lecer e brincadeira.
Agora hai que voltar ao rego e continuar abrindo sucos dereitos no medio de canles tortas. Erguer novamente o pesado pico para fender o sólido pedernal.
Por iso hai quen padece síndromes post-festeiros que poden conlevar a decaementos nada aconsellables. Sempre é convinte ter ledo o ánimo e levar ben ergueita a cabeza...e o demais tamén!.

Foto: Artimañas de xastre e costureira para "elevar"

Liderazgo

A Toura é dona do seu espazo no prado. Campea ás súas anchas sen que o resto da manada lle paza arredor do seu fuciño.

Ela vai sempre diante, tanto cando van como cando veñen. Ela sabe dos pastos da herdade e dos regos da bisbarra.
Non hai quen lle tusa. Nin siquera a Gallarda, que ás veces ponse farruca cando reparten o silo. No prado ela é a que manda.
Só a amolan dúas cousas: que o valado limite o seu pastar, e levar ó pescozo a maldita campanilla delatora. Pero é a peaxe que hai que pagar por ser a líder dunha manada de dúas vacas rubias do país...

Foto: A Toura. Facendo un alto no xantar.

Teatro

Despois das mesas cheas de excesos, das copas con alevosos recunques, das cántigas desafinadas e da euforia sin mesura destas últimas horas, ametralladas de mensaxes pretendidamente graciosos; voltamos á marabillosa realidade para decatarnos que todo segue na mesma leria.

Os paxaros non voan de xeito diferente, o gato miaña cos mesmos matices que onte e as vacas do Anxeliño siguen tentando arrincar brotes verdes arredor das bosteiras de antonte...
Continúa a representación vital. Así que neste teatriño no que todos somos actores; para as representacións do 2010 eu deséxovos a todas e a todos, con cariño, moita merda!!!

Foto: Resíduo biodegradable

Inocencio

Despois desta temporada de escrita sobre os máis diversos temas nos que sempre salpico as miñas inquedanzas, pensamentos ou opinións; considero chegado o momento de abrirme un chisquiño a todos os meus lectores e visitantes para que saibades algo máis de quen moitos coñecedes unicamente polo alcume de Chousa.

Son fillo de emigrantes que retornaron para que eu unicamente fose made in Venezuela. Traían idea de volver deixándome ó cargo dos meus avós e dun bo fato de tios e tías -daquela- solteiras; pero xa de ben pequeno tiña eu un grande poder de convicción e logrei persuadilos de que aniñasen nesta terra que era a súa. E fíxeno a base de balbuceos babosos e algunha mirada inocente.

Fun bautizado na Igrexa de Santa María de Alvidrón. Era unha mañán fría de outono (non me lembro con claridade moi nidia, pero téñenmo contado), e Don Ramón non andivo con miramentos de augas benditas en termos nin farrapos de gaita; así que -mentras verquía a auga fría da fonte do caño pola miña cacholiña- dixo aquelas palabras que marcarían a miña vida para sempre:
Eu bautízote no nome do Pai, do Fillo e do Espíritu Santo e impóñoche por nome Inocencio.

(Pido disculpas, polo tanto, a quen até o de agora lle mentín no meu verdadeiro nome. Todos sodes intelixentes e comprenderedes a razón de tal pecata minuta...)

Foto: Inocencio algo máis grandiño. O día do meu bautizo o retratista estaba acatarrado.

Pedrada

Os tempos do aforro seica son chegados.
Das enerxías renovables, non contaminantes, pouco costosas e minimamente invasoras co entorno.
Moita landaina e pouca realidade.
Falan de lámparas de baixo consumo, pero costan un pico (por non dicir algo de máis abaixo)
Anuncian enerxías limpas, pero luxan a paisaxe co seu zoar asíncrono nos montes do país. (Quero que me gusten eses muiños flacos e metálicos, pero non o dou logrado, raio!).

E vai, por riba, e coma sempre; non nos toca a lotería, tendo que conformarnos con algunha pedrea. (Ou será unha pedrada?).
Eso sí, menos mal que hoxe tamén é o día da saúde, que senón...

Foto: Aforro enerxético. Por unha cuestión hormonal dalgún animaliño

Trigonometría

Pendurados na hipotenusa do pensamento sensual, tentamos fuxir pola tanxente do desapercibimento para non ser cachados polos ángulos das miradas alleas. Hai ocasións nas que acadamos a precisión logarítmica necesaria para derivar a atención cotilla que pretende saber das nosas intencións. Pero noutras resulta tan evidente a mirada para os senos, que nin siquera pasa desapercibida para calquer cateto presente no triángulo escénico, para canto máis á observada, que se limita a facer semicírculos parpadeantes.

E cando nos cachan cos ollos espetados no plano cartesiano que conforman as dúas nádigas, mentras xogamos a calcular se 3,1416 é un número ou un estado de ánimo, o único que podemos facer é deixarnos de teoremas e rendirnos á evidencia de que o que nos gusta non é a trigonometría...

Foto: Trípode. Cerramento perimétrico dun pinar en Caldelas (Antas de Ulla)

Vestixio

Impresiona saberte alicerce da industria dun país. Hoxe, que ainda amosas os restos da gallardía doutrora, vísteste de musgo verde para camuflar a desidia na que te abandoan.
Antonte vestixio dun esplendor máximo; hoxe indicio de illamento inservible.
Visita obrigada de antano; esquecemento absoluto actual. Xa non vales, xa non sirves.
Unicamente podes moer os teus recordos e facelos fariña de historias segredas...
A maquía está infravalorada e so cotiza nos mercados do romanticismo.
Sinto mágoa de pensar que cecais dentro duns anos, ó Gaiás pasaralle outro tanto...

Foto: Muiño sen muiñeira nin fariña.

Culpas

Ós seus noventa e tantos anos, a señora Dores, que vivía na Residencia de anciáns dende facía máis de 20, decidiu coller o bote no que fora xuntando uns cartiños para, chegado o Nadal, ver o xeito de se reunir coas súas dúas únicas irmás vivas, de sete que foran.
Levaba tres anos aforrando da exigüa pensión para poder darse ese capricho de xuntarse o día de Noiteboa.
Non hai palabras para describir a decepción sufrida pola señora Dores cando se decatou de que o bote desaparecera.
Tras días de decepción e rabia, que a abocaban a unha segura depresión, toma unha decisión.
Escribe unha carta na que suplica unha solución.
A carta vai dirixida a "Dios", e -resumida- dicía así:

Señor. Ti sabes que fun máis ou menos boa persoa ó longo da miña vida. Non fixen mal a ninguén e agora que tiña a ilusión de poder xuntarme, probablemente por derradeira vez, co que queda da miña familia; alguén me roubou os 600 euros que precisaba para tal menester.
Ti, se quixeras, podes amañalo. Facer un signo, darme un sinal. Estareiche eternamente agradecida, Señor. ...

E botou a carta no buzón de correos nun sobre que como enderezo e destinatario, unicamente indicaba: "Dios".
En correos hai unhas persoas adicadas a tentar direccionar aquelas cartas que teñen enderezos complicados de ler ou identificar. Esas persoas son comunmente chamadas "sabios". O sabio desta estafeta, ao ver a carta non puido evitar abrila e cando rematou a lectura, con bágoas nos ollos, deixouna sobre a súa mesa de traballo. Ó final da xornada chamou a todos os seus compañeiros antes de que marchasen, e leulles a carta.
Cando rematou, sen que mediase palabra, cada un dos presentes foi metendo a man no peto e deixando enriba da mesa do sabio cinco euros, dez, tres...Cando marcharon todos o sabio contou o recadado: 580 euros. Colleu un impreso de xiro Postal e remitiunos á Residencia a nome da señora Dores e indicando como remitente: "Dios".

Pasou o Nadal. Xa a nos últimos de xaneiro, chega unha nova carta co mesmo destinatario e idéntica caligrafía á mesa do sabio; éste case non daba aberto a carta coa emoción. Cando logrou desdobrar o papel, leu con avidez:

Grazas Señor por esta mostra da túa infinita bondade. Poda que algunha vez tivera dúbidas da túa existencia, pero agora -Señor- adicarei os días que me queden da miña vida a rezar e.... (seguía unha longa misiva cargada de emotividade e agradecemento).
Asinado: María Dores Pei Toril

Posdata: por certo!, faltaban 20 euros, pero seguro que foron os fillos de puta dos carteiros!.

Foto: Non atopei ainda a rúa do "Manda carallo". Mentras pode valer esta.

Estereotipos

Seguramente nada é definitivamente branco nin absolutamente negro. As escalas intermedias case sempre determinan moitas obviedades que, sen ser necesariamente grises, abranguen un amplo espectro cromático que define e pon de relevo cualidades das persoas.

Cando falamos de estereotipos etnográficos todos imos axiña a pendurar sambenitos que, nas máis das veces, pecan por errados, malintencionados e -sobre todo- nada definitorios.
Dise da indefinición do pobo galego, que non se sabe se sube ou se baixa; que xa veremos ou que mañán é outro día (maloserá)...
Todo acaba tendo que ver con cada condicionante que nos rodea. Dende os climáticos até os económicos.

Pero moi seguramente non somos nin moi abertos nin moi pechados. Un bo termo medio sempre permitirá que non entre un can a comer os chourizos á vez que deixará que entre a luz no celeiro e, de paso, consinta que vexamos o taconeo da veciña de camiñar ledo cando vai mercar o arroz de fora para misturar cos chícharos que xa ten na casa.

Foto: Porta de duas follas. Folla aberta e folla pechada

Decembro

Chegou o mes da fartura sin trazas, dos excesos, do gasto compulsivo, das loterías que enchen petos alleos, da felicidade empaquetada en postais tiradas en caixóns esquecidos, da ledicia forzada. Dos bicos enlatados e das uvas coas súas putas carabuñas. Do licor espumoso que non se deixa beber, do turrón que escaralla os dentes, do mazapán que non comen nin os cans. A época dos agasallos reiterados e inútiles, das andrómenas...
Malia todo, decembro é o mes das celebracións entrañables, de mesas familiares, de xenerosidade sin custe, de premios cantados. De bicos cálidos, de desexos formulados en badaladas de ilusión, de doces únicos mollados en burbullas de ledicia, de lembranzas infantís, de sorpresas envoltas en papeis de cariño...
Nun mundo de desequilibrios e carente de verdade e mentira, so nos queda -como dicía o poeta- o cristal co que todo se mira.

Foto: Andrómenas sempre útiles?. En Compostela, a 80 Km de Antas de Ulla

Maloserá

Non foi por azar que este país se desenvolvese como ten acontecido nos últimos anos.
A entorna que nos rodea ten moito que ver, certamente; pero sin duda o traballo cotiá de cada unha das persoas que compoñen o entramado social de Galicia foi o que permitiu estar -cos matices que se queiran- na punta de lanza do chamado primeiro mundo.
Porén non acabo eu de encaixar doadamente ese último eslogan publicitario de Gadis. Como aqueloutros que incitan a pensar que o deixamos todo nas mans da ventura, da sorte ou da resignación (éche o que hai, vaiche boa, tarde piaches...).
Entendo que, de ter sido así, hoxe andaríamos agarrados á rabela do arado romano e mallando na aira como fai 40 anos. Considero que entregarse cos ollos pechados cara un futuro ó berro de maloserá, simple e claramente, será malo.

Foto: Malla en Mancegar, 1961. (Non me busquedes, eu non mallei aquel día)

Porco

Poda que teña connotacións pexorativas a simple denominación; pero ninguén lle fai noxos cando no seu prato se acubilla un anaco de lacón flanqueado por rubiños chourizos e marelos garabanzos enmarcados nun fondo de grelos verdes e fresquiños.
Dise que do porco cómese dende o fuciño ata o rabo (incluso pode suscitar envexa neste punto!). Probablemente non haxa bicho que mellor se aproveite.
Penso que non se fai pastel de porco pola disonancia fonética; que senón...
En Lalín fixeron exaltación artística, ademáis da consabida culinaria, deste suxerente animaliño. Eso sí, a que aporto na imaxe ten o seu recochineo na inscripción que leva no lacón, que ven dicindo -con leve erro no latinaxo- que cada quén é dono do seu destino.Hai que joderse co telediario, diría o marrán se dixese algo!

Foto: Pork-Art en Lalín. Km0; a 27 do Centro Xeográfico de Galicia

Silencio

Falamos moito. E con cada palabra que ceibamos debullamos a espiga de pequenos misterios conformada polos grans que nos configuran; deixando o carolo que levamos dentro nú e baleiro de contido.
Todos opinan e todos teñen velas en funerais nos que nin tan siquera hai morto que enterrar; unicamente veñen atraidos polo bullicio propiciatorio para volver a falar, aínda sin ter nadiña que dicir.
Ogallá aprendésemos a saber estar máis en silencio e disfrutar del coa mesma devoción que lle adicamos ó ruido baduador. E quedar calmosamente calados; simplemente disfrutando da mirada, da caricia..., da comunicación sin palabras.

Foto: Reflexo calado.Sin palabras

Desniveis

Se todo fose plano andaríamos ateitiñando coa vista para ver canto máis lonxe mellor, ainda que nesa teima acabásemos cos mecanismos de enfoque dos nosos olliños (xa sei, algunhas teñen ollazos).
E prescindiríamos do esforzo na subida e descoñeceríamos a recompensa de deixarse levar pendente abaixo.
Se todo fose plano a música sería un son monocorde e apático que se escoitaría igualiño que o berro dun corvo vello.
E todo sería dereito, polo que nunca poderíamos apreciar a beleza das curvas que se debuxan ó camiñar...
Menos mal que todo é como é, aínda que ás veces para salvar certos desniveis, haxa que buscar solucións tan sinxelas como...adosar unhas escaleiras!

Foto: Desniveis en Melide, a trinta e poucos Km de Antas de Ulla

Pé

Fíase fino ultimamente. Todo ten que estar perfectamente presentado e con esmero confeccionado.
Esíxese moito a todo quisque. @ camareir@ que faga o mellor café. Axiña e sen andar con landainas. @ médic@ que non se pase un pelo á hora de diagnosticar, que como se trabuque, denuncia ó canto.
E non vou relatar agora as expectativas que na intimidade facemos sobre @s amantes, que senón perdémonos na inmensidade dos desexos...
O carallo é que o que se nos devolve a tod@s son erros, malfuncionamentos do sistema, foras de servicio, dolores de cabeza inusitados...
Hai que recoñecer que, neste mundo perfecto, todo quisque mete a pata (ou o pe). Ben sei que queremos meter (ou que lle metan) outras cousas, pero para "o outro" compre intimidade.

Foto: Ó pe da noticia en Cambados. A hora e pico de Antas de Ulla (pola autoestrada)

Gatos

Nada que ver coa canción. Nin o gato está triste, nin é un só nin tampouco azul.
Nin siquera é azul o ceo. Disque asoma borrasca intensa. Precisamente ven do lado para o que non miran os marruxos. Será casual?
Non lles vou poñer nome, que seguro que ningún dos dous quere ser o siamés. Parece que ambos teñen o cu moi ben sentado na súa parceliña de tellado e non queren facer concentración parcelaria por un quítame alá ese sillón de coiro que xa teño rabuñado ó meu gusto.
E incluso din que están dispostos a miañar con gatos doutros tellados. Seica non aprenderon que máis vale tellado coñecido que cubertas sen retellar...(Fenosa dixit)

Foto: A(s) gata(s) sobre o tellado de zinc (quente)